Một thuốc có thể có tác dụng trên nhiều cơ quan khác nhau khi dùng điều trị chúng bao gồm: Tác dụng hồi phục, không hồi phục, Tác dụng chọn lọc của thuốc
Tác dụng hồi phục và không hồi phục của thuốc
Tác dụng hồi phục: là những tác dụng của thuốc bị mất đi sau khi thuốc bị chuyển hoá, thải trừ và trả lại trạng thái sinh lý bình thường cho cơ thể. Thí dụ:
Sau gây mê để phẫu thuật, người bệnh trở lại trạng thái bình thường, tỉnh táo.
Procain gây tê, dây thần kinh cảm giác chỉ bị ức chế nhất thời.
Tác dụng không hồi phục: là những tác dụng để lại trạng thái hoặc biểu hiện bất thường cho cơ thể, sau khi thuốc đã chuyển hoá và thải trừ. Thí dụ:
Thuốc chống ung thư diệt tế bào ung thư và bảo vệ tế bào lành.
Tác dụng gây suy tuỷ khi dùng cloramphenicol liều cao và dài ngày. Tác dụng làm hỏng men răng của trẻ < 8 tuổi khi dùng tetracyclin.
Tác dụng chọn lọc của thuốc
Một thuốc có thể có tác dụng trên nhiều cơ quan khác nhau khi dùng điều trị. Tác dụng được gọi là chọn lọc là tác dụng điều trị xuất hiện sớm nhất và mạnh nhất với một cơ quan. Thí dụ: Morphin biểu hiện tác dụng trên nhiều cơ quan, nhưng ức chế trung tâm đau là tác dụng chọn lọc.
Thuốc có tác dụng chọn lọc làm cho việc điều trị có hiệu quả hơn, tránh được nhiều tác dụng không mong muốn của thuốc.